Hakaret suçu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununun 125. Maddesinde düzenlenmiştir:
“(1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.”
Hakaret suçunun nitelikli halleri
Hakaret suçunun nitelikli halleri de TCK 125. Maddenin devamında düzenlenmiştir:
“(3) Hakaret suçunun;
Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/15 md.) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.”
Suçun temel şekli şikayete tabii olmakla birlikte (3) maddesinde düzenlenen hallerde şikayete tabii değildir.
Hakaret Suçunun Mağdurun Yüzüne Karşı işlenmesi
Suçun söz konusu şekilde oluşabilmesi için fiziki olarak yüzüne karşı olmasının yanı sıra o an öğrenmiş olması şartı aranmaktadır. Örneğin failin söz konusu suçu telefon aracılığıyla işlemiş olması halinde de suç kişinin yüzüne karşı (huzurunda) işlenmiş olur.
Hakaret Suçunun Mağdurun Gıyabında (yokluğunda) işlenmesi
Bu durumda ise hakaret suçunun oluşabilmesi için fail hakaret suçunu en az 3 kişinin duyabileceği, bilebileceği şekilde işlemiş olmalıdır.
Hakaret Suçunda Şikayet
Hakaret suçu kural olarak şikayete tabiidir. Ancak söz konusu hakaret suçunun kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi halinde re’sen (kendiliğinden) soruşturma yürütülecektir. TCK uyarınca hakaret suçuna ilişkin olarak 6 aylık süre içerisinde şikayet edilmesi gerekmektedir. Bu süre mağdurun faili ve hakaret fiilini öğrenmesiyle başlar.
Hakaret Suçunda Şikayetten Vazgeçme
Hakaret suçundan vazgeçmek hem kovuşturma hem de soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçme mümkündür.
Hakaret Suçunda Uzlaştırma
5271 sayılı CMK’nın 253’üncü maddesi gereğince soruşturulması ve kovuşturulması takibi şikayete bağlı olan suçlar uzlaştırma kapsamındadır. Dolayısıyla hakaret suçu uzlaşma kurumunun işletilebileceği suçlar arasındadır. Ancak kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu ve cumhurbaşkanına hakaret suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan değildir.
Haksız bir fiil sonucunda hakaret edilmesi durumunda ne olur?
TCK’nın 129. Maddesinin 1 ve 2. Fıkrası uyarınca:
“(1) Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.
(2) Bu suçun, kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi halinde, kişiye ceza verilmez.”
Karşılıklı hakaret edilmesi durumunda ne olur?
TCK’nın 129. Maddesinin 3. Fıkrası uyarınca
“(3) Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.”
Söz konusu kanun maddelerinde görüldüğü üzere kanun koyucu hakarete ilişkin pek çok cezayı hakimin olaya ilişkin takdir yetkisine bırakmış olup, olayın oluş şekli, tarafların tutumu gibi pek çok kıstas ile cezayı azaltabilecek ya da tamamen kaldırabileceği şekilde düzenlemiştir.
Hakaret Suçunda Zamanaşımı
Hakaret suçunda zamanaşımı süresi 8 yıl olup, failin ve suçun öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde şikayet edilmesi gerekmektedir. Ancak bilinmemesi halinde dahi 8 yıllık sürenin sona ermesi ile suç zamanaşımına uğramış olur.
Hakaret Suçunda İspat ve Delillere ilişkin yazımızı okuyabilirsiniz.
Sosyal medya ya da internet üzerinden hakaret suçunun işlenmesi durumuna ilişkin detaylarar ilişkin olarak “İnternet ya da Sosyal Medya Üzerinden İşlenen Hakaret Suçu ve Cezası” yazımızı okuyabilirsiniz.
Söz konusu hakaret suçunun sahte hesap ile sosyal medya üzerinden işlenmesi halinde “Sahte Sosyal Medya Hesabı ile işlenen Hakaret Suçu ve Cezası” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Avukat Onur AKÇINAR – Kırklareli
Bir yanıt yazın